Γρηγόρης Σολωμός

Μετά το πέρας της συζήτησης
στην Βουλή επί του Ν. 3029/02

 

Τώρα που η συζήτηση στη Βουλή επί του ασφαλιστικού τελείωσε και ο κουρνιαχτός από τις αντιπαραθέσεις και τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των διαφωνούντων καταλάγιασε, θεωρώ, θεμιτή την κατάθεση κάποιων ανησυχιών και αμφισβητήσεων για την αποτελεσματικότητα της γενομένης προσέγγισης στο πρόβλημα.

Συγκεκριμένα:

1. Με δεδομένη την οικονομική κατάσταση του ΙΚΑ, το Νομοθετικό πλαίσιο της χρηματοδότησής του (Ν.Δ. 465/70 και Ν. 2084/92) και το θεσμικό δίκτυο που το θωρακίζει από την εισφοροδιαφυγή και εισφοροαποφυγή (Ν. 2556/98 και 2676/99), η ανάγκη για μείζονες διαρθρωτικές παρεμβάσεις, πριν ένα χρόνο, ανεβάλλετο κατ΄ άλλους για το 2007 και κατ΄ άλλους το 2012. Η Κυβέρνηση όμως μετά την έντονη προ έτους αντίδραση των συνδικάτων υποχρεώθηκε να πάρειτις πρόσφατες Νομοθετικές πρωτοβουλίες τις οποίες αν τις διϊνίσουμε διαπιστώνουμε:
α) Την απουσία σοβαρών διαρθρωτικών αλλαγών, που θα καταστήσουν οικονομικά βιώσιμο και κοινωνικά αποδεκτό το σύστημα για 30 τουλάχιστον χρόνια.
β) Αύξηση των δαπανών κατά 50 δις εξαιτίας των πρωτοφανών κοινωνικών παροχών, που ούτε οι Κυβερνήσεις της δεκαετίας του 80 απετόλμησαν. Και
γ) Αύξηση της επιχορήγησης του Κρατικού προϋπολογισμού προς το ΙΚΑ κατά 65 δις.

2. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του ΙΚΑ του 2002 (σελίδα Α-18) το έλλειμμα του Κλάδου Σύνταξης θα ανέλθει (χωρίς Κρατική επιχορήγηση) στα 596,7 δις. Μετά την επιχορήγηση των 445 δις που προγραμματίζει η Κυβέρνηση να δώσει θα παραμείνει έλλειμμα της τάξης των 150 περίπου δις. Αν μάλιστα στο ποσόν αυτό προσθέσουμε και τις επιβαρύνσεις των εξαγγελθεισών κοινωνικών παροχών ύψους 50 δις τουλάχιστον για το 2002, τότε το έλλειμμα που θα έχουμε στο Κλάδο Σύνταξης του ΙΚΑ θα φθάσει τα 200 δις.
Όμως το ύψος του ελλείμματος μειούται θεαματικά σύμφωνα με τα στοιχεία που μας έδωσε η Κυβέρνηση κατά την συζήτηση του Νόμου στη Βουλή. Δηλαδή το αρχικό έλλειμμα του Κλάδου σύνταξης του ΙΚΑ του 2002 που ήταν 478 δις, μετά την Κρατική επιχορήγηση των 445 δις, περιορίζεται στα 33 δις. Αν στο ποσόν αυτό προσθέσουμε και τα 50 δις που συνιστούν την επιβάρυνση εξ αιτίας των πρόσφατων κοινωνικών παροχών θα έχουμε οπωσδήποτε «τρύπα» 83 δις, στον Κλάδο Σύνταξης.

3. Τόσο ο κοινωνικός διάλογος όσο και προτάσεις της Κυβέρνησης περιορίσθηκαν και εξαντλήθηκαν στην επίλυση του προβλήματος του Κλάδου Σύνταξης. Κανείς δεν μίλησε και δεν υπάρχει διάταξη του ψηφισθέντος Νόμου που να αναφέρεται στον Κλάδο Περίθαλψης. Όμως η κύρια ασφάλιση του ΙΚΑ διαλαμβάνει και τους δύο αυτούς Κλάδους.
Και διερωτώμαι: Το έλλειμμα του Κλάδου Περίθαλψης που σύμφωνα με το προϋπολογισμό του ΙΚΑ του 2002 θα ανέλθει στα 185,5 δις, πως θα καλυφθεί;

Διαπιστώσεις:
α) Από τα εκτεθέντα προκύπτει ότι στον Κλάδο Σύνταξης θα υπάρξει το 2002 και μετά την προβλεπόμενη από τον ψηφισθέντα Νόμο Κρατική επιχορήγηση μαύρη τρύπα βάθους 83 τουλάχιστον δις σύμφωνα με τα στοιχεία της Κυβέρνησης και 200 δις σύμφωνα με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του ΙΚΑ.
β) Υπάρχει κι άλλη τρύπα στον κλάδο περίθαλψης ύψους 185 δις.
γ) Τα ελλείμματα αυτά θα ξεπεράσουν τα 2 τρις για τον Κλάδο σύνταξης το 2032 και εφ΄ όσον οι παραδοχές παραμείνουν σταθερές, προϋπόθεση λίαν απίθανη. Επίσης αναλόγου ύψους έλλειμμα θα έχουμε και στον κλάδο περίθαλψης μετά 30 χρόνια.
δ) Τα εν λόγω ελλείμματα προκύπτουν εφ΄ όσον οι οικονομικές υποθέσεις που έδωσε η Κυβέρνηση (ρυθμοί ανάπτυξης, πληθωρισμός, παραγωγικότητα, ΑΕΠ, πληθυσμός, ανεργία και σχέση εργαζομένων προς Συνταξιούχους) μέχρι το 2032 θα παραμείνουν σταθεροί τα τριάντα προσεχή χρόνια.
Αυτό σημαίνει ότι το ύψος των ελλειμμάτων που θα εμφανίζει το ΙΚΑ μέχρι το 2032 θα εξαρτηθούν σημαντικά από τις αποκλίσεις που θα σημειώσουν οι παραπάνω παραδοχές από τις επιβαρύνσεις που θα προκληθούν από τις εντάξεις στο ΙΚΑ ελλειμματικών ταμείων όπως το ΝΑΤ (του οποίου το ετήσιο έλλειμμα θα ξεπεράσει τα 200 δις μετά τις χθεσινές παραχωρήσεις της Κυβέρνησης) και από την σταθερότητα των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης και των όρων που θα διέπουν την έκταση και το ύψος των διαφόρων παροχών. Και
ε) Μην αυταπατώμεθα. Τα οποιαδήποτε ελλείμματα που θα εμφανίζει κάθε χρόνο το ΙΚΑ θα καλύπτονται από τον Κρατικό προϋπολογισμό εφ΄ όσον δεν επαρκεί το 1% του ΑΕΠ και το 15% της προεξόφλησης από την κάθε δόση των ομολόγων. Περίπτωση να μείνουν οι Συνταξιούχοι χωρίς συντάξεις δεν υπάρχει. Και στην περίπτωση που δεν θα πληρώνει ο Κρατικός προϋπολογισμός, το ΙΚΑ θα ακολουθήσει και πάλι τη λύση της επαχθούς δανειοδότησης που ακολούθησε μετά το 1980, με εξαίρεση μόνο την 5ετία του 1994-98 για την οποία και σεμνύνομαι. Όμως και τα δάνεια που θα αναγκασθεί να συνάψει με τα διάφορα πιστωτικά ιδρύματα, κάποια ημέρα θα διαγραφούν σε βάρος πάλι του Κρατικού προϋπολογισμού.

Συμπέρασμα:

Αφού ή έτσι ή αλλιώς τα ελλείμματα θα καλύπτονται από τον Κρατικού προϋπολογισμό «προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός» που δημιούργησε τη Νομοθετική πρόταση της Κυβέρνησης;

Αρκούσε κατά την γνώμη μου μια και μοναδική δήλωση ή διάταξη που να λέει ότι «ο Κρατικός Προϋπολογισμός είναι υπόλογος για τα ελλείμματα που θα εμφανίζει κάθε χρόνο το ΙΚΑ». Και δεν χρειαζόντουσαν οι δυσνόητες διατάξεις για την χρηματοδότηση του μεγάλου ασφαλιστικού φορέα, που δημιούργησαν σωρεία αμφισβητήσεων, έντονες αντιπαραθέσεις και ζημιογόνες για την οικονομία μας κινητοποιήσεις.

Με μία βεβαία προϋπόθεση: ότι θα παραμείνουν σταθεροί οι όροι συνταξιοδότησης (ηλικία, χρόνος ασφάλισης κ.λπ.), το ποσοστό της αναπλήρωσης του μισθού καθώς και η έκταση και το ύψος των διαφόρων παροχών.

Γρηγόρης Σολωμός, τ. Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τ. Διοικητής ΙΚΑ, 2003